استاندارد سازی محیط های ورزشی یكی از مهمترین پیش زمینه برگزاری رقابت‌های فوتبال در سطح جهان به شمار می رود تا جایی كه مهمترین ركن اعطای میزبانی به یك كشور به روز بودن استادیوم است.
ورزشگاه هایی كه مهمترین مكان برای برگزاری رقابت های فوتبال به شمار می روند و در برخی از رقابت‌ها تا یكصد هزار نفر در آنجا خواهد گرفت. لازمه لذت بردن از تماشای فوتبال در این مكان ها استاندارد سازی و تامین امنیت است. البته امنیت مسابقه تنها به فراهم بودن امنیت جانی برای ورزشكار و تماشاگر نیست بلكه استاندارد سازی زیر ساخت و روساخت های ورزشگاه از جمله برنامه هایی است كه در كاهش تنش‌های انسانی در ورزشگاه نقش ویژه‌ای داشته باشد.
اما چه استانداردهایی لازم است تا استادیوم‌های ورزشی ایران در مسیر ورزشگاه كشور های صاحب فوتبال قرار گیرد؟
اگر واقعیت های استاندارد سازی یك ورزشگاه را به درستی بیان كنیم باید گفت نخستین لازمه این كار توجه به شرایط و نیازهای تماشاگران، بازیكنان فوتبال، داوران و خبرنگاران است.
زمانی كه صحبت از تامین نیازهای تماشاگران به میان خواهد آمد باید به این قشر نگاه خاص داشت. نظاره گران فوتبال در استادیوم ها به سه گروه تماشاگران عادی، تماشاگران ویژه و تماشاگران خاص تقسیم می شوند كه با توجه به ویژگی هایی كه در آنان وجود دارد می طلبد تا نگاه متفاوتی به هر گروه باشد.
در این زمینه تماشاگران عادی بیش از 90 درصد ظرفیت ورزشگاه را پر می كنند و اغلب آنان جوانان و نوجوانانی هستند كه در قالب طرفدار به ورزشگاه گام می گذارند. این گروه نیاز به امكانات رفاهی و خدماتی ویژه ای دارند و باید در كنار تماشای فوتبال سرگرمی هایی نیز برای آنان فراهم شود.
گروه دوم شامل تماشاگران ویژه است كه از مقامات بلند پایه سیاسی و ورزشی به شمار می روند و جایگاه آنان در ورزشگاه متفاوت از تماشاگران عادی است. این تفاوت موجب شده تا به طور معمول لنز دوربین ها به سمت آن بچرخد. لذا این جایگاه باید از لحاظ امكاناتی و رفاهی كاملاً متفاوت از تماشاگران عادی باشد.
سوم گروه تماشاگران افراد با شرایط خاص هستند كه قشر جانباز و معلول جامعه را در بر می گیرد. این گروه مانند تماشاگران عادی و ویژه نمی توانند به ورزشگاه ورود كنند و در جایگاه های عادی قرار گیرند. تامین نیازها و زیرساخت برای ورود راحت این افراد به ورزشگاه یكی از مهمترین است.
این سه گروه از تماشاگران نیاز به یك سری امكانات خدماتی و رفاهی دارند كه برآورده كردن آن از اولویت های اساسی برای استاندارد سازی ورزشگاه ها به شمار می رود؛ اولویتی كه بدون شك در بازرسی ناظران بین المللی نخستین تذكرها را خواهد گرفت.
نحوه ورود و خروج این سه قشر از تماشاگران نیز اهمیت ویژه ای دارد. یكی از این اقدامات ایجاد گیت برای كارت های الكترونیكی است كه برای هوادار نقش بلیت دارد.
همچنین گروه انسانی دیگری كه باید توجه ویژه ای به جایگاه آنان شود، خبرنگاران هستند. گروهی كه روای مسابقه و گزارشگر آن به شمار می رود و شیوه دسترسی آنان به مسابقه از مهمترین لازمه های یك بازی است. این دسترسی باید به گونه ای باشد كه بازی برای اصحاب رسانه زوایای پنهانی نداشته باشد. البته در كنار جایگاه باید میزان دسترسی به اینترنت و میزان سرعت آن مورد توجه قرار گیرد.
ارتباطی كه می تواند از تكرار حوادث ورزشگاه یادگار امام (ره) تبریز در لیگ پانزدهم جلوگیری كند. در آن بازی قطع ارتباط موجب شد تا هواداران تراكتور پیش از سوت پایان بازی خود را قهرمان تلقی كنند در حالی كه سپاهان جشن قهرمانی گرفت.
اما گروه دیگری كه ورزشگاه با شرایط آنان باید به روز شود داوران است. هر چند كه جایگاه این گروه و بازیكنان در زمین تمایز زیادی ندارد اما واقعیت این است كه استفاده از سیستم ویدویی var از جام جهانی 2018 موجب شده تا كنترل خطای این قشر كاهش پیدا كند. هر چند كه این سیستم تا كنون در فوتبال ایران به كار گرفته نشده است اما ورود آن به فوتبال ایران واقعیتی انكار ناپذیر است.
با ورود این سیستم به لیگ برتر و رقابت های فوتبال ملی این سوال پیش خواهد آمد كه فراهم كردن اتاق var در تمام ورزشگاه ها چگونه امكان پذیر است؟
ورزشگاه ها جایگاه توده های مردمی و شمار زیادی از تماشاگران است كه در برخی از مواقع یك تصمیم اشتباه مربی، داور و بازیكن منجر به برافروخته شدن آنان می شود. هر چند كه این هیجان تحت تاثیر شرایط ورزشگاه است اما برخی در این میان اقدام به سواستفاده می كنند تا اعتراض ها را از جنبه ورزشی آن به سمت و سوی دیگر هدایت شود.
آنجا است كه باید شرایط امنیتی ورزشگاه برای نظم در دستور كار قرار گیرد. شرایطی كه در مانند گذشته تنها با نیروی نظامی و انتظامی و حضور فیزیكی ماموران نمی شود آن را كنترل كرد بلكه شماره گذاری صندلی ها، شناسنامه دار بودن تماشاگران و دوربین های مدار بسته می تواند نقش مهمی در آن داشته باشد.
در حالی كه در فوتبال حرفه ای روز دنیا از تماشاگران به عنوان سرمایه اصلی ورزش یاد می شود در استادیوم های كشور توجه به امكانات رفاهی و خدماتی چندانی برای این قشر نشده و امكانات در حد ابتدایی آن است این در حالی است كه فروش بلیت برای تماشای فوتبال در ورزشگاه های بزرگ دنیا برابر با تفریحاتی است كه تنها بخشی از آن تماشای یك مسابقه می باشد.
همچنین كمتر ورزشگاهی در ایران وجود دارد كه در مطالعات پیش از احداث آن نیاز های قشر معلول جامعه مورد توجه قرار گیرد. این عدم توجه موجب شده تا این قشر (معلولان و جانبازان) بیشتر مواقع از كنار زمین نظاره گر بازی تیم محبوبشان باشند.
هر چند كه با افتتاح ورزشگاه های شهدای فولاد (آرنا)، امام رضا (ع)، نصف جهان و یادگار امام (ره) تبریز شمار این مكان های ورزشی به عدد 10 نزدیك می شود اما این مكان های نیز تا استاندارهای مورد پذیرش فدراسیون جهانی فوتبال فاصله دارند و ممكن است ایراداتی در زمینه نور، تصویر برداری، جایگاه مهمانان و… بر آنان وارد باشد.
