در واقع روز قدس نماد وحدت و اراده امت اسلامی در مقابل جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین، غزه و دیگر كشورهای اسلامی می‌باشد.
روز قدس آخرین جمعه ماه رمضان است كه در آن علیه اسرائیل و اشغال فلسطین راهپیمایی اعتراض‌آمیزی در كشورهای مختلف برگزار می‌شود. در بعضی كشورها به خاطر عدم مجوز پلیس برای روز جمعه، راهپیمایی در روز دیگری انجام شده یا فقط امكان برگزاری همایش‌هایی به این منظور داده می‌شود.
این روز در 16 مرداد 1358ش با پیام امام خمینی برای حمایت از مردم فلسطین نامگذاری شد.
از آنجا كه آخر ماه رمضان در كشورهای مختلف متفاوت است، در صورتی كه روز آخر ماه رمضان در ایران جمعه یا شنبه باشد روز قدس معمولاً یك هفته زودتر برگزار می‌شود تا با سایر كشورهای اسلامی هماهنگ باشد.
روز قدس به عنوان روز بیداری مسلمانان و اتحاد آنها در مقابل دشمنانشان بوده و اختصاص به قدس و فلسطین ندارد.
تاریخچه
از ابتدای اشغال فلسطین در سال 1948 این موضوع مورد توجه اكثر عالمان دینی به ویژه شیعیان قرار گرفته و با حساسیت به دنبال حل این مشكل بودند. فلسطینیان مصادف با پیروزی در جنگ كرامه بر صهیونیست‌ها روزی را به نام روز فلسطین در ماه اكتبر مطرح كردند كه چندان مورد استقبال واقع نشد.
امام خمینی نیز یكی از محورهای مبارزاتی خود را از ابتدا آزادی فلسطین و به رسمیت نشناختن اشغال آن معرفی كرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ارتباط با اسرائیل قطع و سفارت آن در ایران در اختیار فلسطینی‌ها قرار گرفت. با شروع دور تازه‌ای از حملات اسرائیل به جنوب لبنان، امام خمینی روز 16 مرداد سال 1358 مصادف با 13 رمضان 1399 با صدور پیامی، آخرین جمعه ماه رمضان را به عنوان روز قدس اعلام كرد:
روز قدس چه روزی است؟
پیام تاریخی امام خمینی و نامگذاری روز قدس
بسم الله الرحمن الرحیم
من در طی سالیان دراز، خطر اسرائیل غاصب را به مسلمین گوشزد نمودم، كه اكنون این روزها به حملات وحشیانۀ خود به برادران و خواهران فلسطینی شدت بخشیده است و به ویژه در جنوب لبنان به قصد نابودی مبارزان فلسطینی، پیاپی خانه و كاشانۀ ایشان را بمباران می‌كند.
من از عموم مسلمانان جهان و دولتهای اسلامی می‌خواهم كه برای كوتاه كردن دست این غاصب و پشتیبانان آن به هم بپیوندند و جمیع مسلمانان جهان را دعوت می‌كنم آخرین جمعۀ ماه مبارك رمضان را كه از ایام قدر است و می‌تواند تعیین كنندۀ سرنوشت مردم فلسطین نیز باشد، به عنوان «روز قدس» انتخاب و طی مراسمی همبستگی بین المللی مسلمانان را در حمایت از حقوق قانونی مردم مسلمان اعلام نمایند.
از خداوند متعال پیروزی مسلمانان را بر اهل كفر خواستارم.
بیش از 80 كشور اسلامی و غیر اسلامی در این روز تظاهراتی برگزار می‌كنند، از جمله این كشورها می‌توان از مالزی، هند، سنگاپور، اندونزی، تركیه، آمریكا، كانادا، نروژ، آذربایجان، سودان، انگلیس، بحرین، بوسنی و هرزگوین، تونس، پاكستان، استرالیا، آلمان، رومانی، كویت، اسپانیا، آفریقای جنوبی، سوئد، ونزوئلا، آلبانی، یمن و یونان نام برد.
خبرگزاری‌های مختلف غربی با سكوت یا استفاده از عباراتی چون هزاران نفر یا دهها هزار سعی در كم تعداد نشان دادن جمعیت شركت كننده در این راهپیمایی‌ها دارند و تلاش می‌كنند با انتخاب جملاتی از سخنان رئیس جمهور ایران كه معمولاً سخنران این مراسم در تهران است یا گزارشاتی همچون توزیع بازی‌های رایانه‌ای ضد صهیونیستی در این روز، اسرائیل را مظلوم جلوه دهند.
در ایران پیش از نماز جمعه راهپیمایی‌های گسترده‌ای در شهرها و روستاها برگزار شده و پس از صدور قطعنامه پایانی روز قدس، راهپیمایان در نماز جمعه حاضر می‌شوند. مهم‌ترین مراسم در تهران و با حضور گسترده مردم از طیف‌های مختلف سیاسی و غیرسیاسی برگزار می‌شود.
