امشب شب اربعین مصباح هداست/ دل یاد حسین بن علی شیر خداست
اعمال و آداب روز اربعین
همزمان با اربعین و پیاده روی محبان عصمت و طهارت (ع)، شما می‌توانید اعمال و آداب روز اربعین را در اینجا بخوانید.
نشانه مومن پنج چیز است و یكی از آنها زیارت اربعین و قبر سیدالشهدا (ع) است. از این روی در آستانه اربعین حسینی، هرساله عاشقان زیادی اعم از عرب، عجم، مسیحی، یهود و ... پای در مسیر عشق می گذارند و راهی كربلای معلی می شوند.
پیاده روی اربعین ضمن آداب و نكاتی كه به همراه دارد، روز اربعین نیز، دارای اعمال و آدابی است كه از زیارت قبور شهدای كربلا، زیارت اربعین آغاز و دیگر اعمال این روز است.
یكی از این آداب سفر به حرم سیدالشهدا (ع) و 72 شهید كربلاست كه روایات بسیاری نیز درباره زیارت قبور شهدا بیان شده است.
از امام حسن عسكری علیه السلام روایت شده كه فرمود: نشانه هاى مؤمن پنج چیز است:
بجاى آوردن پنجاه و یك ركعت نماز (17 ركعت نماز واجب و 34 ركعت نافله)، زیارت اربعین (امام حسین)، انگشتر به دست راست نهادن، پیشانى را به هنگام سجده بر خاك گذاردن و بسم اللّه الرّحمن الرّحیم را در نماز بلند گفتن.
زیارت امام حسین(ع) و زیارت اربعین از اعمال حسنه اربعین حسینی عنوان شده‌اند.
زیارت مخصوصه در روز اربعین
یكی از مهمترین علل جایگاه ویژه اربعین در میان شیعیان، همین روایت امام حسن عسكری علیه السلام بر فضیلت این روز است كه زیارت مخصوص امام حسین علیه السلام در روز اربعین را یكی از نشانه های شیعه بودن مطرح كردند.
تهذیب: از حضرت ابى محمد حسن بن على عسكرى علیه السّلام، روایت است كه فرمود: نشانه هاى مؤمن پنج چیز است: پنجاه و یك ركعت نماز، زیارت اربعین، انگشترى در دست راست كردن، پیشانى به خاك مالیدن، و با صداى بلند بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ* گفتن.
مأثور از امام و روایت شده چنین كاین پنج خصلت است علامت بمؤمنین
اول نماز پنچاه و یك ركعت و دوم انـگـشـتــر عقـیـق نـمـودن یـد یـمـیـن
سـوم بلند گفتن بسم اللَّه صلاة چهـارم بـخـاك بهـر خـــدا سـودن جـبین
پنجم كه حق نصیب كند جمله مرد و زن بـوسـیـدن مزار حسـیـــن روز اربـــعـیــن
بخاطر همین بسیاری از شیعیان از اقصا نقاط جهان سعی دارند در اربعین خود را به قبر امامشان در كربلا برسانند و آنهایی هم كه شرایط سفر ندارند آرزوی چنین زیارتی در دل دارند.
ائمه علیهم السلام برای ادامه این مسیر و از یاد نرفتن قیام خونین كربلا این روز را بزرگ شمرده و از اولین زائر حسینی یعنی جابر بن عبدالله انصاری - كه در اولین اربعین خود را به قبر شهدای كربلا رساند - تجلیل كردند. و كم كم روایات بسیاری در زمینه ثواب زیارت امام حسین علیه السلام در روزهای خاص و در تمام طول سال نقل شد.
زیارت وداع اربعین
سید بن طاووس رحمه اللّه گفته است كه من براى زیارت اربعین وداعى یافته‌ام كه مخصوص است به این زیارت. باید كه بایستى پیش روى ضریح و بگویى:
السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا ابْنَ عَلِیٍّ الْمُرْتَضَى وَصِیِّ رَسُولِ اللَّهِ.
سلام بر تو اى پسر رسول خدا! سلام بر تو اى پسر على مرتضى جانشین رسول خدا!
السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا ابْنَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ سَیِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ، السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا وَارِثَ الْحَسَنِ الزَّكِیِّ.
سلام بر تو اى پسر فاطمۀ زهرا سرور زنان جهان! سلام بر تو اى وارث امام حسن پاك!
السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا حُجَّةَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ شَاهِدَهُ عَلَى خَلْقِهِ.
سلام بر تو اى حجت خدا در زمین و گواه او بر آفریده‌ها!
السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الشَّهِیدَ، السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا مَوْلَایَ وَ ابْنَ مَوْلَایَ
سلام بر تو اى ابا عبد اللّه شهید! سلام بر تو اى مولاى من و پسر مولاى من!
أَشْهَدُ أَنَّكَ أَقَمْتَ الصَّلَاةَ وَ آتَیْتَ الزَّكَاةَ، وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ
گواهى مى‌دهم كه تو نماز را به پا داشتى و زكات دادى و امر به معروف و نهى از منكر كردى
وَ جَاهَدْتَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ حَتَّى أَتَاكَ الْیَقِینُ، وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ عَلَى بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّكَ أَتَیْتُكَ
و در راه خدا جهاد نمودى تا این‌كه امر یقین تو را فرارسید و نیز گواهى مى‌دهم كه تو دلیل روشن از سوى پروردگارت داشتى؛ و اگر از دور زیارت كند باید بگوید:
توجّهت إلیك یَا مَوْلَایَ زَائِراً وَافِداً رَاغِباً مُقِرّاً لَكَ بِالذُّنُوبِ.
اى مولاى من! اكنون من به عنوان زایر، واردشونده، گراینده، اقراركنندۀ به گناه و گریزان از خطا.
هَارِباً إِلَیْكَ مِنَ الْخَطَایَا لِتَشْفَعَ لِی عِنْدَ رَبِّكَ.
به درگاه تو آمده‌ام تا در نزد پروردگارت از من شفاعت كنى.
یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْكَ حَیّاً وَ مَیِّتاً، فَإِنَّ لَكَ عِنْدَ اللَّهِ مَقَاماً مَعْلُوماً وَ شَفَاعَةً مَقْبُولَةً.
اى پسر رسول خدا! درود خدا بر تو در حال حیات و مرگ تو، زیرا تو در نزد خدا از مقام معلوم و شفاعت مورد پذیرش برخوردارى.
لَعَنَ اللَّهُ مَنْ ظَلَمَكَ، وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ هتك حَرَمَكَ وَ غَصَبَ حَقَّكَ.
خداوند كسانى را كه به تو ستم نموده‌اند لعنت كند و نیز كسانى را كه تو را محروم نموده، حقت را غصب نموداند لعنت كند
وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ خَذَلَكَ، وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ دَعَوْتَهُ فَلَمْ یُجِبْكَ وَ لَمْ یُعِنْكَ
و قاتلان تو را لعنت كند و آنان را كه دست از یارى تو كشیدند لعنت كند و آنان را كه خواندى و به تو پاسخ مثبت ندادند و تو را یارى نكردند لعنت كند
وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ مَنَعَكَ مِنْ حَرَمِ اللَّهِ وَ حَرَمِ رَسُولِهِ وَ حَرَمِ أَبِیكَ وَ أَخِیكَ
و نیز كسانى را كه از رفتن تو به سوى حرم خدا و حرم رسول خدا و حرم پدر و برادرت جلوگیرى كردند لعنت كند
وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ مَنَعَكَ مِنْ شُرْبِ مَاءِ الْفُرَاتِ لَعْناً كَثِیراً یَتْبَعُ بَعْضُهَا بَعْضاً؛
و كسانى را كه تو را از نوشیدن آب فرات منع كردند بسیار و پى‌درپى لعنت كند.
اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ عَالِمَ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَةِ.
خدایا! اى پدیدآورندۀ آسمان‌ها و زمین! داناى پنهان و آشكار!
أَنْتَ تَحْكُمُ بَیْنَ عِبَادِكَ فِیمَا كَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ، وَ سَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُونَ.
تو بین بندگانت در آنچه اختلاف دارند حكم مى‌كنى و زود است آنانى كه ظلم كردند بدانند كدامین جایگاه بازگشتشان است.
اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِیَارَتِهِ، وَ ارْزُقْنِیهِ أَبَداً مَا بَقِیتُ وَ حَیِیتُ یَا رَبِّ.
خدایا این زیارت را آخرین عهدم از زیارت قرار مده و همیشه برایم تا وقتى كه باقى و زنده هستم روزى‌ام گردان، اى پروردگار!
وَ إِنْ مِتُّ فَاحْشُرْنِی فِی زُمْرَتِهِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ؛
و اگر مردم مرا در گروه ایشان محشور فرما، اى مهربان‌ترین مهربانان!
و اگر زیارت آخر روز عاشورا را در این روز نیز بخواند مناسب است و بدان كه مشهور آن است كه سبب تأكید زیارت آن حضرت در این روز آن است كه حضرت امام زین العابدین علیه السّلام با سایر اهل بیت (ع) در این روز بعد از مراجعت از شام به كربلاى معلى وارد شدند و سرهاى مقدّس شهدا را به بدن‌هاى ایشان ملحق كردند و این بسیار بعید است.
از جهات بسیار كه ذكر آنها موجب تطویل است؛ و بعضى گفته‌اند در این روز اهل بیت (ع) وارد مدینۀ طیبه شدند و این نیز بسیار بعید است، و بعضى گفته‌اند كه شاید حضرت امام زین العابدین (ع) به اعجاز و طىّ الارض، مخفى به كربلا رفته باشد از شام و سر‌ها را به بدن‌ها ملحق كرده باشد و این ممكن است، امّا روایتى در این باب به نظر نرسیده است، بلكه بعضى از روایات منافاتى فى الجمله به این دارد و وجهى كه از احادیث ظاهر مى‌شود آن است كه اوّل كسى كه از صحابه حضرت رسالت (ص) به زیارت آن حضرت مشرّف شد، جابر بن عبد اللّه انصارى بود و او در این روز به كربلا رسید و آن حضرت را با شهدا زیارت كرد و، چون جابر از اكابر صحابه بود و اساس این امر عظیم را گذاشت، مى‌تواند بود كه سبب مزید فضل زیارت آن حضرت در این روز شده باشد و شاید وجوه دیگر داشته باشد كه بر ما مخفى باشد و چون فرمود: ه‌اند كه در این روز زیارت كنیم، باید كرد و تفحّص سببش ضرور نیست.
